विचार/ब्लग

नेपालको जनसङ्ख्या वृद्धिदर जनगणना भएको इतिहासमै पहिलो पटक एक प्रतिशतभन्दा तल

काठमाण्डौ – नेपालको जनसङ्ख्या वृद्धिदर जनगणना भएको इतिहासमै पहिलो पटक एक प्रतिशतभन्दा तल झरेको छ । राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले आज सार्वजनिक गरेको जनसङ्ख्या साक्षरता पुस्तक तथा जनसाङ्ख्यिक सूचकहरू अनुसार नेपालको वार्षिक जनसङ्ख्या वृद्धिदर शून्य दशमलव ९२ प्रतिशतमा झरेको हो । यो वृद्धिदर जनगणना शुरु भएको ८० वर्षको इतिहासमा सबैभन्दा कम रहेको जनसङ्ख्या शाखाका निर्देशक ढुण्डिराज लामिछाने जानकारी दिनुभयो । यस्तै एक जना महिलाले औसतमा बच्चा जन्माउने दर पनि दुई प्रतिशतभन्दा तल झरेको छ । एउटा महिलाले आफ्नो जीवनकालमा औसतमा एक… पुरा पढौ

आशुकवित्व र द्रुतलेखनको अनुपम नमुना ‘‘तिम्रो गमला मसित बोल्दैन’’ प्रा.डा. देवी नेपाल

नेपाली कविता र काव्य परम्पराको वर्तमान समयमा कवि श्रीकृष्ण न्यौपाने आशुलेखन तथा द्रुतलेखनका एक अद्भुत दृष्टान्त बनेर देखापर्नुभएको छ । वि.सं. २०७९ र २०८० मा मात्र आठओटा काव्यकृतिहरू प्रकाशन गरिसक्नुभएका कवि न्यौपाने अहिले फेरि ‘तिम्रो गमला मसित बौल्दैन’ खण्डकाव्य लिएर आउनुभएको छ । उहाँको कवितात्मक गण्डकी प्रवाहले कहाँ पुगेर विश्राम लिने हो वा समुद्रसम्मै पुगेर मोती झिकेर फर्कने हो, हेर्न बाँकी छ तर उहाँभित्रको उत्साह, लनशीलता, समर्पण, त्याग र प्रतिभा प्रवाहलाई हेर्दा आगामी दिनमा पनि उहाँबाट नेपाली काव्यजगत्ले अझै धेरै… पुरा पढौ

लमजुङ अस्पतालमा अचानक साइरन बजेपछि थेग्न नसकिने भिड

लमजुङ अस्पतालमा विहिवार विहानै ६.३० बजे अचानक साइरन बज्छ, साइरन बज्ने वित्तिकै अस्पतालका डाक्टर, स्टाफ नर्स, लगायत सबै स्वास्थ्यकर्मीहरू आ–आफ्नो युनिटको भागदौड सहित उच्च सतर्कता अपनाउँछन् । अस्पतालमा भएका विरामी, आफन्त र आसपासका मानिस पनि के भयो भनी उत्तिखेरै अस्पतालमा ठूलो भिड लाग्छ । यत्तिकैमा मस्र्याङ्दी गाउँपालिका खुदीबाट बेसीशहर आउँदै गरेको बस दुर्घटना हुँदा २०–२२ जना घाइते भएको कुरा अस्पताल प्रमुख डा विशाल तिवारीले जानकारी गराउनु हुन्छ । लगत्तै अस्पतालमा तीनवटा एम्बुलेन्स साइरन बजाउँदै घाइते बोकेर आइपुगे, इमर्जेन्सी वार्ड घाइते,… पुरा पढौ

गण्डकी प्रदेश सभामा मेरो एक वर्ष

- यशोदा रिमाल प्रदेश सभा सदस्य, गण्डकी प्रदेश सभा सुन्दर हिमाल, कलकल वग्ने झर्ना, अनि हरियाली मनोरम दृश्य । लमजुड सदरमुकाम बेंसीशहरदेखि उत्तरी भेग, त्यही एउटा गाउँमा जन्मिएकी छोरी म । - माध्यमिक शिक्षा गाउँ नजकैको विद्यालयबाट प्राप्त गरेँ । विद्यालयदेखि नै सामाजिक न्याय, समानता र प्रजातन्त्रप्रति तीव्र आकर्षण थियो । भर्खरै बहुदलीय व्यवस्था घोषणा भएको थियो । उन्मुक्त वातावरणमा विद्यालयबाटै अनेरास्ववियुमा लागेँ । अध्ययन साथसाथै सामाजिक कार्य रुची थियो, निरन्तरता दिएँ । वैवाहिक जीवन सुरु भयो । परिवारिक जीवन,… पुरा पढौ

सुनचाँदीका गहना बनाउन सिपालु सुन्तलीका सङघर्षका कथा

हसिलो अनुहार कठिन संघर्ष, पछीको सफल महिला व्यबसायीको रुपमा चिनीन सफल व्यक्तित्वकी धनी उनी हुन्, ‘‘सुन्तली सुनार ।” सुनार विगत १५ बर्षदेखि लमजुङ जिल्लाको सदरमुकाम बेसिशहर नगरपालिका वडा नं –८ स्थित सेरा ओेरालोमा सञ्चालित सुन्तली सुनचादी पसलको प्रोपाइटरका रुपमा कृयाशिल रहदै आउनुभएको छ । धेरै समयको कठिन मेहनत पछी सुनारले २०६५ सालमा आफ्नै नाउँमा दर्ता गरेर हाल सम्म संन्चालान गर्दै आउनुभएको हो । तनहुँ जिल्लाको साबिक चोक गाविस ५, हाल भानु १०, अमलटारमा बुबा जीतबहादुर सुनार र आमा अन्नपूर्ण सुनारबाट… पुरा पढौ

८१ वर्षको उमेरमा पनि धर्म, संस्कृति जोगाउने अभियानमा रुद्रनिधी तिवारी

लमजुङको बेसीशहर नगरपालिका वडा नं ११ मा बसोबास गर्ने रुद्रनिधी तिवारी अहिले ८१ वर्षको हुनुभयो । २००० साल साउन २३ गते बुवा विश्वनिधी तिवारी र आमा शिवकुमारी तिवारीका ५ सन्तान मध्ये जेठो सन्तानको रुपमा जन्मनुभयो । बाल्यकाल देखि नै साहित्य तथा लोक गायन र व्यङ्व्यमा रुची राख्ने तिवारीले ३७ वर्ष शिक्षण पेसामा सेवा गर्नुभयो । परिवारको जेठो सन्तान भएकाले उहाँ ९ वर्षको हुदाँ हजुरबुवाआमाले रहरमा ९ वर्ष कै इश्वरी तिवारीसगँ बिवाह गरिदिनुभयो । ७२ वर्ष सम्म पनि उहाँहरुको जोडीमा रहर… पुरा पढौ

व्यक्तित्व चिनारी: शताब्दी पुरुष तिलक बहादुर पौडेल

विक्रम सम्वत् १९८४ फागुनको २१ गते बाबु कुलबहादुर पौडेल र माता आफली पौडेलबाट लमजुङको बेसीशहरमा जन्मनु भएका तिलक बहादुर पौडेल अहिले ९७ वर्षको हुनुभयो । करिब एक शताब्दीको नजिकै पुग्दा पनि उहाँको स्मरण शक्ति युवा उमेर कै जस्तै छ । बेसीशहरमा रहेका दर्जनौ संघ, संस्थामा उहाँ संस्थापक अध्यक्ष भएर काम गर्नुभएको छ । समाज परिवर्तन र विकासको मुख्य आधार शिक्षा नै हो र यसबाट कोही पनि वञ्चित हुनुहुदैन भन्ने मान्यतामा विश्वास राख्ने पौडेलको सक्रियतामा जनविकास मावि चण्डीडाँडा र जनविकास मावि… पुरा पढौ

सन्दर्भ शिक्षक आन्दोलनको……………

सर्वप्रथम त आफ्नो हकहितका लागी संघर्षमा उत्रनुभएका सम्पूर्ण गुरुवर्गहरुमा सफलताको लागी शुभकामना दिनै पर्छ । समाजको कुनै पनि वर्गले आफ्नो अधिकारका लागी संघर्ष गर्न पाउनु प्राकृतिक अधिकार पनि हो । अधिकार खोज्ने गुरुवर्गलाई कर्तव्यको पाठ सबैलाई के कस्तो पढाउनुभएछ ? र आफैंले के कति पढ्नु भएछ ? चिन्तन मनन गर्नुपर्ने विषय बनेको तत्थ्य समयले सिक्न पर्ने बनाएको अनुभव भैरहेको छ । म को हुँ ? भनी सबैलाई चिनाउने र बुझाउने गुरुहरुले आफ्नै परिचय कस्तो बनाउनु भएको रहेछ, अहिलेको आवश्यकताले केहि… पुरा पढौ

तीज हिजो संस्कृती आज विकृती

पहिले–पहिलेको समयमा भौतिक बिकास र प्रविधि अहिलेको जस्तो थिएन, यातायातका साधन सहज थिएन मोवाइल फोनको सुविधा थिएन, विदेश जाने लहर थिएन, थोरै जागिर बाहेक पशुपालन र खेतीपातीबाट धेरैको गुजारा चलेको हुन्थ्यो । विवाह भएर टाढा टाढा पुगेका चेलिहरु बर्षदिनको तीज मनाउन घरमा बिदा लिएर मुस्किलले माईत जान पाउथे, माईती लिन आउने बाटो हेरेर बसेका चेली माईत जान पाए खुसी हुन्थे नत्र दुखि हुन्थे । बर्षभरिको खेतीपाती र घरको कामकाजबाट आत्तिएर बसेका चेलीबेटीलाई कतिबेला माईत जान पाईन्छ भन्ने हुन्थ्यो । तीजको… पुरा पढौ

बेसहाराको सेवामा जुट्ने अनिताको व्यक्तित्व परिचय

महान मान्छे उसको आचरण, संस्कार, बोली, व्यावहार र विचारले झल्काउँछ न रुपले, न धनले, न पद वा पोजिसनले, न कुल घरानले, मानिस महान् बन्न उपकार सहितको महान सोच चाहिन्छ लमजुङमा देखिएको एउटा त्यस्तो महान सोचको व्यक्ति हुन अनिता अधिकारी । समाजमा विभिन्न विचार बोकेका मानिसहरुको बसोवास हुन्छ, फरक रहनसह , बोलिवचन, संस्कार, धर्म संस्कृति, आचरण भएका मानिसहरुको मिलनले समाजको संरचना बनेको हुन्छ । मानव त्यसलाई भनिन्छ जो मानविय मुल्य मान्यताको मर्यादा पालना गरेको हुन्छ । समाजमा प्रायजसो सबै आफ्ना लागि… पुरा पढौ